معرفی شیمیایی
آلکیل بنزن سولفونیک اسید خطی (LABSA) به صورت تجاری از LAB تهیه می‌شود. ﺍﺳﻴﺪ ﺳﻮﻟﻔﻮﻧﻴﻚ ﻳﻚ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺳﻮﻟﻔﻮﺭﺁﻟﻲ ﺑﺎ ﻓﺮﻣﻮﻝ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ R ﻳﻚ ﮔﺮﻭﻩ ﺁﻟﻜﻴﻞ ﻳﺎ ﺁﺭﻳﻞ ﻭ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﻴﺪﺭﻭﻛﺴﻴﻞ ﺳﻮﻟﻔﻮﻧﻴﻞ ﺍﺳﺖ. ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺍﺳﻴﺪ ﺳﻮﻟﻔﻮﻧﻴﻚ ﺭﺍ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺍﺳﻴﺪ ﺳﻮﻟﻔﻮﺭﻳﻜﻲ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ ﻳﻚ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﻴﺪﺭﻭﻛﺴﻴﻞ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺑﺨﺶ ﺁﻟﻲ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ.
مشخصات فیزیکی و شیمیایی
این ماده شیمیایی ماهیتی روغنی و بی‌رنگ دارد. و در حضور گوگرد و شرایط احتراق و واکنش با So3 در راکتور به سولفونیک اسید تبدیل می‌شود. ﻧﻤﻚ ﻫﺎ ﻭ ﻳﺎ ﺍﺳﺘﺮﻫﺎﻱ ﺳﻮﻟﻔﻮﻧﻴﻚ ﺍﺳﻴﺪ ﺳﻮﻟﻔﻮﻧﺎﺕ ﻫﺎ ﻧﺎﻣﻴﺪﻩ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ. ﺳﻮﻟﻔﻮﻧﻴﻚ ﺍﺳﻴﺪﻫﺎ ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﻗﻄﺒﺶ ﭘﺬﻳﺮﻱ ﺑﺎﻻ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﺪﺍﺕ ﻛﺮﻳﺴﺘﺎﻟﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﻮﻧﺪ. ﺍﻳﻦ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎﺕ ﺩﺭ ﺍﻛﺜﺮ ﻣﻮﺍﻗﻊ ﺑﻲ ﺭﻧﮓ ﻭ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﺍﻛﺴﺎﻳﺶ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﺍﺳﻴﺪﻳﺘﻪ ﺑﺎﻻ ﺳﻮﻟﻔﻮﻧﻴﻚ ﺍﺳﻴﺪﻫﺎ ﺍﻏﻠﺐ ﺩﺭ ﺁﺏ ﺣﻞ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﺧﻮﺍﺻﻲ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺎ ﺧﻮﺍﺹ ﺷﻮﻳﻨﺪﻩ ﻫﺎ ﺍﺯ ﺧﻮﺩ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲ ﺩﻫﻨﺪ
معرفی کاربردی
LASپر مصرف ترین سورفکتانت جهان می‌باشد که دارای نمکهای مختلفی می باشد. آلکیل بنزن سولفونیک اسید خطی به دلیل قیمت پایین، کارایی بالا و سازگاری زیستی به دلیل داشتن زنجیره خطی یکی از پر مصرف ترین سورفکتانت های آنیونی می باشد. این سورفکتانت آنیونی دارای گروه‌های آب دوست و آبگریز است. این مواد، ترکیبات غیر فراری هستند که توسط فرآیند سولفوناسیون تهیه می شوند. این ترکیبات متشکل از مخلوط زنجیره‌های کربنی با طول 10 تا 14 کربن هستند که یک گروه فنیل با یک گروه سولفون در موقعیت پارا نیز به آن متصل شده است. خواص آلکیل بنزن سولفونات ها وابسته به طول زنجیر آلکانی است که قابلیت های مختلف کاربردی به آن‌ها می دهد. سورفکتانت ها در صنعت جهت افزایش تماس فاز قطبی و غیر قطبی مثلاً روغن و آب و یا آب و مواد معدنی به کار برده می‌شوند.
ﺍﺳﻴﺪ ﺳﻮﻟﻔﻮﻧﻴﻚ ﺩﺭ ﻓﺮﻣﻮﻝ ﺑﺴﻴﺎﺭﻱ ﺍﺯ ﻣﻮﺍﺩ ﺷﻮﻳﻨﺪﻩ ﭘﻮﺩﺭﻱ ﻭ ﻣﺎﻳﻊ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﭘﺎﻙ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﻭ ﺍﺯ ﺑﻴﻦ ﺑﺮﻧﺪﻩ ﻟﻚ ﻫﺎ ﻭ ﻛﻒﺯﺍ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ﺍﺳﻴﺪ ﺳﻮﻟﻔﻮﻧﻴﻚ ﻳﻚ ﻣﺎﺩﻩ ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺩﺭ ﺁﺏ، ﻏﻴﺮﻓﺮﺍﺭ ﻭ ﺟﺬﺏ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﺭﻃﻮﺑﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺍﻣﻮﻟﺴﻴﻮﻥ ﻛﻨﻨﺪﻩ، ﻣﺎﺩﻩ ﺍﻓﺰﻭﺩﻧﻲ، ﺭﻭﺍﻥ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﻭ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﻱ ﺍﺯ ﺧﻮﺭﺩﮔﻲ ﻭ ﺯﻧﮓ ﺯﺩﮔﻲ ﻧﻴﺰ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ. ﺍﮔﺮﭼﻪ ﻫﻢ ﺳﻮﻟﻔﻮﻧﻴﻚ ﺍﺳﻴﺪﻫﺎﻱ ﺁﺭﻳﻞ ﻭ ﻫﻢ ﺁﻟﻜﻴﻞ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﻭﻟﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻫﺎﻱ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﻣﺸﺘﻘﺎﺕ ﺁﺭﻭﻣﺎﺗﻴﻚ ﺁﻥﻫﺎ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ.
کاربرد ها
آلکیل بنزن سولفونات خطی به طور عمده برای تهیه شوینده‌های خانگی از جمله:
- ﻣﻮﺍﺩ ﺷﻮﻳﻨﺪﻩ ﻭ ﺳﻮﺭﻓﻜﺘﺎﻧﺖﻫﺎ ﻣﻮﻟﻜﻮﻝﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﮔﺮﻭﻩﻫﺎﻱ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻏﻴﺮ ﻗﻄﺒﻲ ﻭ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻗﻄﺒﻲ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ. ﺍﺯ ﺍﻭﺍﺳﻂ ﻗﺮﻥ ﺑﻴﺴﺘﻢ ﻭ ﺩﺭ ﺟﻮﺍﻣﻊ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﻣﻮﺍﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺍﺳﻴﺪ ﺳﻮﻟﻔﻮﻧﻴﻚ ﺍﺯ ﺻﺎﺑﻮﻥ ﭘﻴﺸﻲ ﮔﺮﻓﺖ. ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺜﺎﻝ، ﺳﺎﻻﻧﻪ ﺣﺪﻭﺩ ۲ ﻣﻴﻠﻴﺎﺭﺩ ﻛﻴﻠﻮﮔﺮﻡ ﺁﻟﻜﻴﻞ ﺑﻨﺰﻥ ﺳﻮﻟﻔﺎﻧﺎﺕ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮﺩ. ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﺍﺳﻴﺪ ﺳﻮﻟﻔﻮﻧﻴﻚ ﺩﺭ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺷﻮﻳﻨﺪﻩ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺳﻮﺭﻓﻜﺘﺎﻧﺖ ﺩﺭ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺴﻴﺎﺭﻱ ﺍﺯ ﺷﻮﻳﻨﺪﻩ ﭘﻮﺩﺭﻱ ﻭ ﻣﺎﻳﻊ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺍﺭﺯﺍﻥﺗﺮﻳﻦ ﺳﻮﺭﻓﻜﺘﺎﻧﺖﻫﺎﻱ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺩﺭ ﺻﻨﻌﺖ ﺷﻮﻳﻨﺪﻩ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ﻟﻴﮕﻨﻴﻦﺳﻮﻟﻔﻮﻧﺎﺕ، ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪﻩ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﻮﻟﻔﻮﻧﻴﺰﺍﺳﻴﻮﻥ ﻟﻴﮕﻨﻴﻦ، ﺍﺟﺰﺍﻱ ﻣﺎﻳﻊ ﺣﻔﺎﺭﻱ ﻭ ﺍﻓﺰﻭﺩﻧﻲﻫﺎ ﺩﺭ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺧﺎﺻﻲ ﺍﺯ ﺑﺘﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ.
- ﺭﻧﮕﺮﻳﺰﻩ ﻫﺎ Dyes ﺑﺴﻴﺎﺭﻱ ﺍﺯ ﺭﻧﮓﻫﺎﻱ ﺁﻧﺘﺮﻭﻛﻴﻨﻮﻥ ﺗﻮﺳﻂ ﻓﺮﺍﻳﻨﺪ ﺳﻮﻟﻔﻮﻧﻴﺰﺍﺳﻴﻮﻥ ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ. ﺍﺳﻴﺪ ﺳﻮﻟﻔﻮﻧﻴﻚ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺩﺍﺭﺩ ﺑﻪ ﭘﺮﻭﺗﺌﻴﻦﻫﺎ ﻭ ﻛﺮﺑﻮﻫﻴﺪﺭﺍﺕﻫﺎ ﻣﺘﺼﻞ ﺷﻮﺩ، ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﺍﻛﺜﺮ ﺭﻧﮓﻫﺎﻱ ﻗﺎﺑﻞ ﺷﺴﺘﺸﻮ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﺍﺳﻴﺪ ﺳﻮﻟﻔﻮﻧﻴﻚ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻳﺎ ﺩﺭ ﺗﺮﻛﻴﺒﺸﺎﻥ ﮔﺮﻭﻩ ﻓﻌﺎﻝ ﺳﻮﻟﻔﻮﻧﻴﻞ ﺩﺍﺭﻧﺪ. ﺍﺳﻴﺪ ﭘﺮﺍﻛﺴﻴﺪ ﺳﻮﻟﻔﻮﻧﻴﻚ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻬﻴﻪ ﺭﻧﮓﻫﺎﻱ ﻏﺬﺍﻳﻲ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ.
- ﻛﺎﺗﺎﻟﻴﺰﻭﺭﻫﺎﻱ ﺍﺳﻴﺪﻱ ﺍﺳﻴﺪ ﺳﻮﻟﻔﻮﻧﻴﻚ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻛﺎﺗﺎﻟﻴﺰﻭﺭ ﻧﻴﺰ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ. ﺳﺎﺩﻩﺗﺮﻳﻦ ﻣﺜﺎﻝ ﺁﻥ ﻣﺘﺎﻥ ﺳﻮﻟﻔﻮﻧﻴﻚ ﺍﺳﻴﺪ ﻭ ﺗﻮﻟﻮﺋﻦ ﺳﻮﻟﻔﻮﻧﻴﻚ ﺍﺳﻴﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪﻃﻮﺭ ﻣﺮﺗﺐ ﺩﺭ ﺷﻴﻤﻲ ﺁﻟﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺍﺳﻴﺪﻫﺎﻱ ﻟﻴﭙﻮﻓﻴﻞ )ﻣﺤﻠﻮﻝ ﺩﺭ ﺣﻼﻝﻫﺎﻱ ﺁﻟﻲ( ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ. ﺭﺯﻳﻦ Dowex ﺍﺯ ﻣﺸﺘﻘﺎﺕ ﺍﺳﻴﺪ ﺳﻮﻟﻔﻮﻧﻴﻚ ﭘﻠﻲ ﺍﺳﺘﺎﻳﺮﻥ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻛﺎﺗﺎﻟﻴﺰﻭﺭ ﻭ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺒﺎﺩﻝ ﻳﻮﻧﻲ )ﻧﺮﻡﻛﻨﻨﺪﮔﻲ ﺁﺏ( ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ.
- ﺍﺳﻴﺪ ﺳﻮﻟﻔﻮﻧﻴﻚ ﺩﺭ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺍﺭﻭﺳﺎﺯﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺩﺍﺭﻭﻫﺎﻱ ﺳﻮﻟﻔﺎ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺩﺳﺘﻪ ﺍﺯ ﺿﺪ ﺑﺎﻛﺘﺮﻱﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﺩﺍﺭﺩ.
- ﺍﺳﻴﺪ ﻣﺘﺎﻥ ﺳﻮﻟﻔﻮﻧﻴﻚ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺍﻟﻜﺘﺮﻭﻟﻴﺖ ﺩﺭ ﺑﺎﺗﺮﻱﻫﺎﻱ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﺭﻭﻱ ﻭ ﺑﺎﺗﺮﻱﻫﺎﻱ ﺍﺳﻴﺪﻱ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ.