مهندس بهزاد محمدی، مدیر عامل «گروه توسعه کیمیا»: ضرورت عملگرایی در توسعه زنجیره ارزش

گروه توسعه کیمیا دارای سه دهه سابقه در صنعت دارویی و شیمیایی است و یکی از بزرگترین شرکت های تولید کننده مواد موثره دارویی کشور است که در تولید برخی از محصولات تنها تولید کننده در منطقه و ایران به شمار می رود.

بخش خصوصی در سالهای اخیر ثابت کرده است در تامین دانش فنی روز دنیا با تامین ابزار های لازم، اقدامات خوبی انجام داده و عملا محدودیت چندانی نداشته است.

گروه توسعه کیمیا در تولید داروهای متنوع و راهبردی، با در اختیار داشتن محصولات مورد نیاز زنجیره، در آینده وابستگی بسیار کمتری به واردات خواهد شد.

آنچه صنعت پتروشیمی ما به آن نیاز دارد، توسعه با محوریت هوشمندی و مبتنی بر چار چوب و شاخص های روز دنیاست که ضمن ایجاد سود پایدار برای سرمایه گذاران، قادر باشد نیازهای داخلی را تا حد مقدور تامین نماید.

تخصیص خوراک به بخش خصوصی جهت توسعه زنجیره ارزش نیاز به یک نهاد متولی و دارای اختیار دارد و تا زمانی که این اتفاق رخ ندهد، بخش قابل توجهی از توسعه زنجیره ارزش بی تکلیف خواهد ماند.

مهندس بهزاد محمدی، فردی شناخته شده و خوشنام در صنعت نفت است که خدمات و شایستگی های وی بر کسی پوشیده نیست. او مدیری عملگرا و پرتجربه در صنعت نفت است که در بخش های توسعه ای صنعت نفت و پتروشیمی کشور خدمات شایان توجهی از او به یادگار مانده است. وی تحصیل‌کرده مهندسی شیمی گرایش صنایع پالایش نفت از دانشگاه شیراز است. نقش آفرینی مهندس محمدی از سال 82 در صنعت نفت ایران آغاز شد؛ ایشان مدیریت R&D  شرکت پتروشیمی فارابی را از سال 82 تا سال 84 بر عهده داشت، کارشناسی فرآیند و مدیریت پروژه در پروژه‌های مختلف در شرکت مهندسی و ساختمان صنایع نفت (OIEC)، راه‌اندازی موفق فازهای 9 و 10 پارس جنوبی در سال 88 و مدیر راه‌اندازی شرکت مهندسی و ساختمان صنایع نفت (اویک) از دیگر سوابق روشن مهندس محمدی در صنعت نفت به شمار می رود. گروه اویک ده ها پروژه و مگاپروژه ملی را در بخش‎های بالادستی و پایین‌دستی نفت و گاز در خشکی و دریا از طراحی و مهندسی تا تدارکات، ساخت، راه‌اندازی و بهره‌برداری به انجام رسانده است. برخی از مهمترین آنها عبارتند از: راه‌اندازی و بهره‌برداری پروژه‌های فازهای ۹و۱۰، ١٧و١٨، ٢٠و٢١ پارس جنوبی، اجرای ان جی ال سیری، میدان نفتی آذر، راه اندازی و بهره برداری پالایشگاه ستاره خلیج فارس و … است. مهندس محمدی، نخستین مدیرعامل شرکت راه‌اندازی و بهره‌برداری صنایع نفت (OICO) است. مهندس محمدی طی 5 سال حضور موفق و درخشان در شرکت اویکو توانست این شرکت نوپا را به شرکتی منحصر به فرد در حوزه‌های راه‌اندازی، بهره‌برداری، تعمیر، نگهداری و آموزش های تخصصی در مگاپروژه‌های صنایع نفت، گاز و پتروشیمی بدل کند. در شهریور ماه ۱۳۹۴ و با مصوبه مجمع عمومی سهامداران شرکت مهندسی و ساختمان صنایع نفت (OIEC)، بهزاد محمدی به این شرکت بازگشت و به عنوان مدیرعامل «گروه اویک» جایگزین سید محمود امامزاده شد و در مدت حضور خویش در اویک، پروژه های مهم و متنوعی به بهره برداری رسید. بهزاد محمدی در 27 آبان ماه سال ۱۳۹۷ با حکم مهندس بیژن زنگنه وزیر نفت وقت به عنوان معاون وزیر و مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی منصوب شد. او اینک با حضور در راس «گروه توسعه کیمیا»، تمام تجربیات ذی قیمت خویش را در این شرکت توسعه ای و دانش بنیان به کار گرفته است. 

مهندس بهزاد محمدی در حاشیه بیست و هفتمین نمایشگاه صنعت نفت در گفتگو با دانش نفت اظهار داشت: نمایشگاه نفت اصولا فرصت مغتنمی جهت تقویت ارتباطات و شناسایی پتانسیل ها و قابلیت های شرکت های کوچک و بزرگ در بخش های مختلف این صنعت مهم و راهبردی است و نمایشگاه بیست و هفتم هم از این قاعده مستثنی نیست.

مهندس محمدی درباره سابقه «گروه توسعه کیمیا» به دانش نفت گفت: گروه توسعه کیمیا دارای سه دهه سابقه در صنعت دارویی و شیمیایی است و یکی از بزرگترین شرکت های تولید کننده مواد موثره دارویی کشور است که در تولید برخی از محصولات تنها تولید کننده در منطقه و ایران به شمار می رود. گروه کیمیا با هدف تامین نیاز کارخانجات دارویی خود، تصمیم به توسعه زنجیره ارزش و تولید محصولات شیمیایی مورد نیاز خود از مسیر توسعه صنعت پایین دستی پتروشیمی دارد. (Backward Integration).

وی در ادامه تصریح کرد: در حال حاضر پارک پتروشیمی چند منظوره پتروناد و همینطور طرح پتروشیمی دامون در منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر در حال توسعه می باشند که با دارا بودن  واحد های متنوعی که برای اولین بار در صنعت پتروشیمی کشور احداث می گردند، محصولات شیمیایی مورد نیاز کارخانه کیمیاگران امروز این گروه در منطقه شازند اراک را تأمین می نمایند و عملاً برای گروه کیمیا در تولید داروهای متنوع و راهبردی، با در اختیار داشتن محصولات مورد نیاز زنجیره، وابستگی به واردات این محصولات به شدت کاهش خواهد یافت.

مهندس محمدی با اشاره به نیازهای صنعت پتروشیمی تبیین کرد: آنچه صنعت پتروشیمی ما به آن نیاز دارد، توسعه با محوریت هوشمندی و مبتنی بر چار چوب و شاخص های روز دنیاست که ضمن ایجاد سود پایدار برای سرمایه گذاران، قادر باشد نیازهای داخلی را تا حد مقدور تأمین نماید. متاسفانه از واژه توسعه زنجیره ارزش در تمام محافل و سخنرانی ها استفاده می شود، بدون اینکه از ارکان زنجیره ارزش و الزامات تحقق آن نام ببریم. وی در ادامه تأکید کرد: باید بپذیریم که مدل توسعه در صنعت پتروشیمی نسبت به دهه هشتاد کاملاً متفاوت شده و اصولا پافشاری بر شاخص های توسعه آن سالها منجر به ایجاد ناپایداری و بلکه خسارت های مالی سنگین برای سرمایه گذار می شود که ممکن است نه در لحظه احداث طرح بلکه در سال های دورتر اثر خود را نشان بدهد. مهندس محمدی با اشاره به ظرفیت های شرکت ملی صنایع پتروشیمی اظهار داشت: در این شرایط، تنها نهادی که از اختیار و قدرت کافی جهت ایجاد توازن در توسعه درست زنجیره ارزش در صنعت پتروشیمی برخوردار است، شرکت ملی صنایع پتروشیمی است (NPC) است و فراموش نکنیم که در بین چهار معاونت اصلی وزارت نفت، تنها شرکت ملی صنایع پتروشیمی است که نقش توسعه ای دارد و به عنوان یک  Developer از اختیارات مشخص، متفاوت و قانونی برخوردار است.

وی در ادامه افزود: در صنعتی که 70 مجتمع تولیدی و بیش از 50 طرح در دست احداث وجود دارد، بدیهی است که همه این 120 مجتمع و طرح به عنوان بنگاه های اقتصادی، به حداکثر سازی سود خودشان فکر کنند و اصولا رونق مالی و پایداری سود آوری مهمترین دغدغه شان باشد. وی ادامه داد: ما به اندازه کافی در بالادست صنعت پتروشیمی سرمایه گذاری کرده ایم، در تبدیل گاز طبیعی به متانول و اوره در سال های آتی به مصرفی  بالغ بر 150 میلیون متر مکعب گاز طبیعی در روز خواهیم رسید. وی در ادامه تحلیل خود از آینده صنعت پتروشیمی ابراز داشت: در منطقه پارس جنوبی، با طرح های مختلف الفین در حال احداث، تمام اتان تولیدی در واحد های الفینی به اتیلن و نهایتاً پلی اتیلن ها تبدیل می شود و طی چند سال پیش رو عملاً خوراک اتان مازادی برای توسعه وجود نخواهد داشت. در طرح های پتروشیمی پایین دست طرح های NGL که گازهای همراه نفت را برای خوراک پتروشیمی ها آماده می کنند نیز مجتمع های پتروشیمی بزرگ و کوچکی در حال بهره برداری و یا در حال احداث هستند. وی اینگونه نتیجه گیری کرد که؛ شاید بتوان گفت با آهنگ موجود در توسعه میادین نفت و گاز، عملاً خوراکی برای توسعه طرح های بالا دستی پتروشیمی وجود ندارد و ما ناگزیر به حرکت به سمت توسعه طرح های پایین دستی پتروشیمی هستیم.

مهندس محمدی به توسعه پتروپالایشگاه ها اشاره و تصریح کرد: البته از این نکته نباید گذشت که یکی دیگر از مسیرهای توسعه صنعت پتروشیمی، توسعه پتروپالایشگاه ها است که الزامات خاص خودش را می طلبد و ضمن مزیت خوراک در دسترس که نفت خام است، ابعاد سرمایه گذاری بالایی دارد که امکان پذیری اجرای این طرح ها را متاثر می کند.

مهندس محمدی در ادامه گفتگوی خویش با دانش نفت درباره توسعه زنجیره ارزش اظهار داشت: در چند سال گذشته یکی از متداول ترین موضوعات سخنرانی ها و ارئه ها در همایش ها و کنگره های مختلف، بحث توسعه زنجیره ارزش بوده است. مهندس محمدی با ذکر چند سوال تصریح کرد:

• آیا واقعا کسی هم در مورد الزامات تحقق توسعه زنجیره ارزش صحبتی کرده است؟
• آیا درک سرمایه گذار بخش خصوصی و نهاد های دولتی دارای اختیار تام، از توسعه زنجیره ارزش یکی است؟
• آیا طی سالیان اخیر اتفاق مهم و مبتنی بر آمار و استدلال در این حوزه رخ داده است؟

مهندس محمدی در ادامه تأکید کرد: بدیهی است تا زمانی که اسباب توسعه زنجیره ارزش فراهم نباشد، نمی توان انتظار اتفاق واقعی و چشمگیری در این حوزه داشت. وی ادامه داد: اگر از توانایی مالی و تأمین دانش فنی به عنوان دو الزام اساسی در توسعه زنجیره ارزش و اجرای طرح های پایین دستی در صنعت پتروشیمی بخواهیم نام ببریم، پاسخ های قابل قبولی برای این دو سوال می توان یافت. وی تصریح کرد: طرح های پایین دستی صنعت پتروشیمی بر خلاف طرح های بالا دستی نیاز به حجم سرمایه گذاری بالایی ندارند و شاید فاکتور تأمین سرمایه چنین طرح هایی بعنوان یک عامل بازدارنده تلقی نشوند. از طرفی بخش خصوصی در سال های اخیر ثابت کرده است در تأمین دانش فنی روز دنیا با تأمین ابزار های لازم، اقدامات خوبی انجام داده و عملاً محدودیت چندانی نداشته است.

وی در ادامه تأکید کرد: از نظر من مهمترین رکن توسعه زنجیره ارزش، نبود خوراک های قابل اطمینان برای احداث چنین طرح هایی است. اگر واحد شمارش ظرفیت، در طرح های بالادستی پتروشیمی، میلیون تن در سال است، واحد ظرفیت در طرح های پایین دستی به هزار تن در سال کاهش می یابد و این بدان معنی است که در توسعه زنجیره ارزش، تولید محصولات خاص و البته متنوع ولی نه با ظرفیت های میلیون تنی مورد نیاز است تا بتواند با تولید انواع مواد شیمیایی، به صنایع تکمیلی روح تازه ای بدمد و خیال کارخانجات پایین دست خود را از تأمین خوراک و تولید محصولات نهایی راحت کند.

وی در جمع بندی اظهارات خویش گفت: بنابراین باید مشکل را در جای دیگری جستجو کرد، جایی که هر سرمایه گذاری تا زمانی که اطمینان کافی از آن پیدا نکند، دست به جیب نمی شود و آن چیزی نیست جز «تأمین خوراک پایدار»، خوراکی که در خود صنعت موجود است و پتروشیمی های بالادستی و میان دستی مالک آن هستند. اگر بخواهم بحث را خلاصه کنم باید عرض کنم؛ تخصیص این خوراک ها به بخش خصوصی جهت توسعه زنجیره ارزش نیاز به یک نهاد متولی و دارای اختیار دارد و تا زمانی که این اتفاق رخ ندهد، بخش قابل توجهی از توسعه زنجیره ارزش بی تکلیف خواهد ماند.

مهندس بهزاد محمدی در پایان خاطر نشان کرد؛ شرکت ملی صنایع پتروشیمی که از جایگاه معمار و سکاندار توسعه صنعت پتروشیمی برخوردار است، می تواند با تقویت نقش خود در این فضا و مدیریت قاطع خوراک های بین مجتمعی، شاه کلید توسعه زنجیره ارزش را در دست گیرد تا اتفاقات مهمی در این حوزه رقم بخورد.